Vreemde woordtritsen: krankzin

Krankzin

Nul treffers (afb: schermafdruk ivdnt.org)

Je hebt tritsjes van woorden van een zelfstandig naamwoord (de stam), een daarvan afgeleid bijvoeglijk naamwoord, dat ver volgens weer wordt omgevormd naar een zelfstandig naamwoord. Waanzin/waanzinnig/waanzinnigheid is zo’n tritsje of gek gekkig gekekigheid. Het rare is dat soms het eerste en het laatste znw van dat drietal precies hetzelfde betekenen en dat toch vaak dat derde woord wordt gebruikt. Telkens als ik zo’n geval tegenkom dan denk ik: schrijf het nou op. Op het ogenblik kan (alweer) even geen goed voorbeeld bedenken. Ongeduld, ongeduldig en ongeduldigheid komen het dichtst in de buurt bij wat ik bedoel. Ik daag iedereen uit met andere voorbeelden te komen…. Lees verder

Mijn kaasboer wenst me ‘Happy Valentine’s Day’

Vorige week zag ik dat mijn bakker ‘bakery’ op de ruit had staan. Ik zei de bakkersjongen dat daar een ‘k’ aan ontbrak. Dat was Engels, zei hij. Ik vroeg of hij niet wist dat we in Nederland waren, maar het scheen een order van hoger hand te zijn. Gister wilde ik aan mijn kaasboer vragen of hij ook vegetarische kaas had. Voor de deur werd ik opgeschrikt door een groot bord met ‘Happy Valentine’s Day’. Propmt bleek de zin in kaas, ook vegaterische, bij mij verdwenen…. Lees verder

Sommige talen zijn gelijker dan andere…

EGa

Het ‘naamplaatje’ van het EGa in Amsterdam (afb: WikiMedia Commons)

Toen de Europese  economische gemeenschap werd opgericht werd er afgesproken dat de talen van de deelnemende landen (Nederlands, Duitsland, Frankrijk, België, Luxemburg en Italië) de officiële talen van de EEG zouden worden. Dat lag niet aan Nederland (dat land wilde in ’58 al afstand van het gebruik van Nederlands doen) maar aan de Vlaamse vertegenwoordigers in de onderhandelingen. Later is dat taalregime overgenomen door de EU, maar kennelijk is er een hiërrarchie geslopen in de taalgelijkheid. Sommige talen in de EU zijn gelijker dan andere talen en het moge duidelijk zijn dat het Nederlands, moedertaal van zo’n 23 miljoen Europeanen daar niet bij hoort. Lees verder

Taalgezeur?

Engels op de gevelTaalkundigen zeggen vaak dat mensen die klagen over het oprukkende Engels taalzeuren zijn. Laatst zag ik weer een stukje op de opvolger van Ons Erfdeel, De lage landen, waarin wordt beweerd dat het overnemen van woorden uit een andere taal een  proces is dat de taal verrijkt. Dat zal best, maar het probleem is dat het vele Engels dat wij in huis halen, nog even los van alle taalverdringing die we laten plaatsvinden in maatschappelijke domeinen, vaak bestaand Nederlands verdringt. Lees verder

Waarom spreken ze in Indonesië geen Nederlands?

Joan Maetsuyker

Joan Maetsuyker: “… hoe vuyl en korrupt die oock zy” (afb: WikiMedia Commons)

Ooit heb ik een boek willen schrijven over het waarom van de lage dunk (in het algemeen) van de Nederlandstalige voor zijnhaar eigen taal. Het Nederlands is niet echt een kleine taal, maar dor de eeuwen heen lijkt het of die lage dunk er altijd is geweest. Mijn boek zou “Waarom spreken ze in Indonesië geen Nederlands” gaan heten. Van dat boek is niks terecht gekomen. Ik heb een tijdje zitten grasduinen op het wereldwijde web en wat aardige dingetjes gevonden. Hieronder de tekst die ik ooit voor een lezing over het onderwerp heb gemaakt. Ik moet zeggen dat de toehoorders niet eens de moeite hebben genomen de hele tekst aan te horen. Er zou en moest op tijd gegeten worden. Treurig (voor mij), maar ook wel weer leuk. En, voor je dat gaat denken, ik ben geen voorstander van koloniale praktijken. Lees verder

Oude taalstukjes

Ik heb jarenlang de stek van de stichting Nederlands onderhouden en plus diverse blogs. Sedert de opheffing van de stichting Nederlands ben ik die stukjes allemaal kwijt. Ik heb nog wel aan paar oude taalstukjes gevonden die de stand van een jaar of tien, vijftien geleden weerspiegelden en toch nog niet veel aan geldigheid hebben verloren. Doe er je voordeel mee (of wat dan ook).

page1image201752144

Inburgeren in Nederland verplicht, behalve voor Angelsaksen?

Henk Hofland

Hofland tijdens uitreiking Lofprijs der Nederlandse taal in 2013

In Nederland wordt je als buitenlander geacht je in te burgeren in Nederland. Een belangrijk aspect van die inburgering is het leren van de taal: het Nederlands. De laatste jaren zie je steeds vaker dat webstekken die voornamelijk of zelfs uitsluitend bedoeld zijn voor de inwoners van Nederland een vaak gelijkwaardige stek in het Engels hebben (naast de Nederlandse, dus). Zo heeft Pensioenfonds Grafische Bedrijven (PGB) een Engelse (of eigenlijke Amerikaanse) versie, maar ook Digid van onze Rijksoverheid bedient de bezoeker in het Nederlands en het Engels.
Waarom dat? Het lakeiengedrag van de middenstand is bekend. Veel Nederlandse bedrijven vinden het stoer om zich ook in het Engels of zelfs uitsluitend in het Engels te presenteren, maar hoe zit het met pensioenfondsen of (erger nog) met onze eigen overheid? Wat is de overweging? Buitenlanders in Nederland dienen zich in te burgeren, behalve de Angelsaksen?
Vroeger kreeg je nog wel eens brieven van de plaatselijke overheid met een vertaling in het Turks en het Marokkaans Arabisch, maar dat gebeurt niet meer (is mijn ervaring). Buitenlanders die in Nederland wonen dienen zich de landstaal eigen te maken, maar hoe zit het dan met die Angelsaksen? Hoeven die zich niet in te burgeren? Dat riekt naar discriminatie: mediterrane buitenlanders moeten zich de landstaal eigen maken, maar buitenlanders uit Engelstalige landen hoeven dat niet. Henk Hofland, een van de beste journalisten die Nederland ooit gekend heeft, zei het al bij de aanvaarding van de Lofprijs der Nederlandse taal in 2013: Nederland is op weg een tweetalig land te worden. Hij noemde het taalverdwazing. En zo is het.

Stichting Nederlands ontmanteld

Jan Roukens

Jan Roukens bij de uitreiking van de Lofprijs aan het Taalcentrum van de VU

De stichting Nederlands werd in 1998 opgericht (als stichting Natuurlijk Nederlands) door een aantal mensen die zich druk maakten over de toekomst van het Nederlands in en buiten het Nederlandse taalgebied. Sedert 2004 werd jaarlijks de Lof- en Sofprijs der Nederlandse taal uitgereikt.
De laatste jaren was Jan Roukens de grote motor achter de stichting overleed 16 augustus dit jaar. Er is besloten door betrokkenen de stichting te ontmantelen. Er wordt nog gezocht naar een organisatie die de Lof- en de Sofprijs der Nederlandse taal wil continueren.
SN onderhield een webstek waar het taalnieuws werd bijgehouden waaraan een aantal weblogs waren gekoppeld. Met de ontmanteling zijn die ook verdwenen. Taalverhaal zou je als ‘opvolger’ kunnen zien: taalnieuws en taaldiscussie, een stukje van wat de stichting Nederlands beoogde om het (taal)bewustzijn van de Nederlandstalige te prikkelen, over er wat er met zijnhaar taal gebeurt…